Zoetwaterwereld

Zoetwaterwereld, William Speakman. Foto: Vika Ushkanova

Stap je de installatie van William Speakman in De Sluisfabriek binnen dan betreed je een hele andere wereld. Speakman filmde onder het wateroppervlak van verschillende wateren in en rondom Drachten. Zoetwaterwereld dompelt je letterlijk onder in een schemerig grensgebied, een wereld tussen licht en donker in. Onbekende zoetwaterlandschappen doemen op uit de duisternis en waterplanten slierten als droomresten voorbij. Zo zou een amfibie zich kunnen voelen, een wezen dat leeft tussen water en land.

William Speakman liet het publiek al eerder ervaren hoe het is om een amfibie te zijn. Als onderdeel van de Expeditie Westkop Tussendiepen in september 2017 bedacht hij avontuurlijke snorkeltours in de Drachtstervaart. Deelnemers konden, met lichtgewicht amfibiedier op de rug, zich even een axolotl, salamander of kikker voelen. Op de kade liep het publiek met deze wonderlijke optocht mee.

In zijn videoinstallatie Zoetwaterwereld speelt Speakman met een wisselend perspectief. De toeschouwer voelt zich zowel de duiker die filmt, als het dier dat wegschiet tussen de algen. Hij richt zijn aandacht op de overgangsgebieden tussen twee biotopen in. Want, net als bij moerassen, zijn dat vaak de gebieden die zo aantrekkelijk zijn voor dieren en planten om te leven. Veel moerasland is er in Friesland niet meer. In plaats daarvan zijn er strak omkaderde polders en vaarten. Overzichtelijk, maar die inkadering leidt ook tot een monocultuur. Met Zoetwaterwereld toont Speakman ons een wereld die dichtbij, maar tegelijkertijd ook onbekend is.

 

 

 

 

……………….

Over William Speakman

William Speakman (UK, 1968) woont en werkt in Breda. Speakman stelt met zijn werk vragen over de manier waarop wij het landschap inrichten en beleven. Het slechten van grenzen en het opzoeken van het onbekende speelt daarbij een belangrijke rol. Zijn installaties hebben elementen van sculptuur, schilderkunst en architectuur en zijn vaak opgebouwd uit zowel natuurlijke als artificiële materialen. Vaak zoekt hij naar herbestemmingen van bestaande ruimtes of niet gerealiseerde ontwerpen. Zo hergebruikte hij verschillende expositieruimten als zaaghok, kookhok, duikcabine en zelfs hennepkwekerij. Doordat het publiek deel uitmaakt van de installatie en zo de overgang ervaart van de ene werkelijkheid naar de andere, is de toeschouwer zelf de mobiele factor in de installatie. William Speakman studeerde aan de AKV|St Joost in Breda.

www.williamspeakman.com

 

Snorkeltours in de Drachtstervaart tijdens Expeditie Westkop Tussendiepen, 2017.

Foto’s: Vika Ushkanova

 

 

 

 

Foto: Sieta Stel Fotografie

In juni 2018 stond een gebouwtje, bevestigd op een 7-meter hoge paal, voor De Sluisfabriek. Hier woonde kunstenaar Yasser Ballemans in zijn zelfbenoemde Reisbureau Zonderling. Een week lang sloot hij zich in afzondering in het reisbureau op, volledig afhankelijk van de giften van Drachtsters. Elke dag kwamen Drachtsters hem voeden: met eten en drinken, maar ook met objecten, foto’s en verhalen over Drachten. Met deze inbreng ging Yasser in Reisbureau Zonderling aan de slag, totdat het gebouwtje vol stond met bijzondere objecten. Na een week, tijdens Simmerdeis, theater – en muziekfestival, zakte het reisbureau naar de grond en opende de zonderling de deuren voor publiek.

Nu is Reisbureau Zonderling te vinden in de tentoonstelling Bestemming Drachten 2018 in De Sluisfabriek (tot en met 7 oktober). Kom ontdekken welke geheimen Drachten verborgen houdt!

Welk verhaal heb jij voor Reisbureau Zonderling?

Elke Drachtster heeft wel een mooi verhaal of herinnering over de eigen stad. Vaak speelt water hierin een rol. Drachten heeft van oudsher een sterk huwelijk met water, een verbintenis die bij de ontwikkeling van het Waterfront Drachten opnieuw onder de loep wordt genomen. Speciaal vroeg de Zonderling dan ook om herinneringen, objecten en foto’s die iets prijsgeven over deze bijzondere relatie van Drachtsters met water. In de week dat Reisbureau Zonderling hoog op een paal stond nam elke dag een andere organisatie, bedrijf of instelling de taak op zich om het reisbureau te voeden met inspiratie. Daarnaast kon elke Drachtster een eigen verhaal kwijt op een ansichtkaart die op verschillende plekken in Drachten te vinden was. Welke herinnering aan water heb jij voor Reisbureau Zonderling?

Tijdens de tentoonstelling Bestemming Drachten 2018 organiseert Yasser een aantal workshops waarbij we tips voor het reisbureau gaan verbeelden, bezoeken en delen in een alternatieve reisgids. Lees hier meer!

Reisbureau Zonderling is mede mogelijk gemaakt door Mondriaan Fonds. Met dank aan: Corn Metaalbewerking RN Machinebouw, BKF, Kijlstra, IBH, en uiteraard iedereen die Reisbureau Zonderling komt voeden: Craftwurk, De Blauwe Roek, Openbare Bibiotheek Drachten, www.leeneenfries.nl, Museum Dr8888, Simmerdeis en de Beve Tussendiepen.

………………….

Yasser Ballemans in 2017

In 2017 nam Yasser Ballemans de Drachtsters ook mee op ontdekkingsreis, maar dan naar de toekomst. Tijdens de theatrale performance Science Fiction, onderdeel van Expeditie Westkop Tussendiepen, werd het publiek deelgenoot gemaakt van de onvoorstelbare toekomstscenario’s die bij de innovatieve afdelingen van technologische bedrijven in Drachten op de tekentafel liggen. Rondom een kampvuur, op het terrein van Kijlstra Beton, werden toehoorders door theatermaakster Janneke de Haan en actrice Marjolein Ley uitgedaagd om zich een beeld te vormen van deze onbekende, nieuwe wereld.

 

Science Fiction, Yasser Ballemans in samenwerking met Janneke de Haan en Marjolein Ley, september 2017. Foto: Vika Ushkanova

—

Over Yasser Ballemans

Yasser Ballemans (NL, 1981) zoekt in zijn werk naar een natuurlijke vorm voor kunst in het maatschappelijke domein. Rituelen en feesten hebben daarbij zijn speciale interesse. Hij gelooft dat kunst bij uitstek in staat is onze rituele beleving te versterken. Zo gaf Ballemans publieke rituelen vorm op bijvoorbeeld de Parade in Den Bosch en de carnavalsoptocht in Willemstad, Curaçao. Ook de sculpturen die hij in de openbare ruimte maakt tonen zijn rituele beeldtaal. Zo heeft hij zich met zijn Triomfboog (2013) tijdens muziekfestival Lowlands laten inspireren door het oude gebruik van het oprichten van erepoorten bij feestelijke gelegenheden.

http://www.yasserballemans.nl

Henk Hofstra, It Eilân

Henk Hofstra is één van de vier kunstenaars die voor Bestemming Drachten gevraagd is een impuls te geven aan de ontwikkeling van het Waterfront Drachten door toekomstvisies te verbeelden. De Westkop van bedrijventerrein De Tussendiepen is onderdeel van Waterfront Drachten. Het gebied wordt momenteel ontwikkeld. Plannen voor de toekomst zijn nog niet concreet: alles is hier nog mogelijk. Het is daarmee een uitzonderlijke plek waar ruimte is voor experiment en innovatie. Een plek die de potentie heeft uit te groeien tot een geliefde bestemming voor natuur, cultuur of recreatie.

De vraag hoe het Waterfront vorm moet krijgen stelde Hofstra het liefst aan de Drachtster zelf. In september 2017, tijdens Expeditie Westkop Tussendiepen, plaatste hij een brievenbus op een uitzichtpunt op de Westkop waarin bezoekers hun dromen voor het gebied in de vorm van een brief of tekening konden posten. De voorstellen van de Drachtsters varieerden van een stadspark tot een waterpark, en van een ecologisch natuurgebied tot megalomane architectonische gebouwen.

De volgende stap is het tastbaar maken van deze dromen. Daarom organiseerde Hofstra een serie workshops tijdens de tentoonstelling Bestemming Drachten 2018 in De Sluisfabriek, waarin hij iedereen uitnodigde samen met hem te bouwen aan beelden voor de toekomst. Er werd geknutseld, gezaagd, geboetseerd en geschilderd, onder andere door studenten van ROC Friese Poort en door kunstenaars van de Blauwe Roek, atelier en kunstuitleen van mensen met een beperking. Zo ontstond een grote, drijvende driedimensionale collage waarin alle ideeën zijn verwerkt. Deze creaties kregen een plek op het drijvend sculptuureiland dat op 7 september 2018 te water ging. De tewaterlating van It Eilân markeerde de start voor de gesprekken over de gebiedsontwikkeling van het Waterfront.

Speciale dank aan BOLT transport voor het verplaatsen van het vlot.

 

—

Over Henk Hofstra

De Friese kunstschilder, beeldhouwer en grafisch ontwerper Henk Hofstra (Terwispel, 1952) initieert en ontwikkelt veelal spraakmakende, vervreemdende en soms ook vertederende kunstprojecten in de openbare ruimte. Vaak zijn Hofstra’s projecten een antwoord op een maatschappelijke situatie of een reactie op wat er zoal om ons heen gebeurt, maar ook een instrument om veel mensen naar een bepaalde plek te krijgen en discussies op gang te brengen.

In 2007 liet Hofstra een straat, waar eerder de Drachtstervaart liep, blauw schilderen en noemde het project Water is Leven (2007-2014). Deze blauwe straat (Het Moleneind) symboliseerde de Drachtstervaart, die sinds ’66/’67 gedempt was. Het was bedoeld om een einde te maken aan de discussie over het al dan niet heropenen van de vaart. Volgens Hofstra bracht het water leven terug in het dorpscentrum van Drachten en werd het politieke vraagstuk positief beantwoord door de kunst.

www.henkhofstra.nl

Baggerkolonie Friesland

Kunstenaar Melle Smets geeft vorm aan de relatie tussen mens, landschap en energie. Op een unieke manier betrekt hij mensen bij het herontwikkelen van hun eigen leefomgeving. Met zijn meerjarige onderzoekstraject Human Power Plant onderzoekt hij, in samenwerking met Kris de Decker, de mogelijkheden van een moderne samenleving, gedreven door menselijke spierkracht, een energiebron die met de stijgende wereldpopulatie alleen maar toeneemt. Met deze eeuwenoude manier van energievoorziening wil Smets van De Tussendiepen met gemeenschappelijke krachtsinspanning een duurzaam, low-tech energielandschap maken.

In hun tweede case study richten Smets en de Decker hun aandacht op een steunpilaar van de Nederlandse economie: de baggerindustrie. Discussies over duurzaamheid gaan meestal over huizen, auto’s en apparaten, maar hoe zit het dan met grote infrastructuurprojecten en onderhoudswerken? Als vaarwegen en havens een paar jaar niet zouden worden uitgebaggerd, dan komt de Nederlandse economie letterlijk tot stilstand. Helaas gebruiken moderne baggermachines enorme hoeveelheden olie, wat niet duurzaam is.

De Nederlandse vaarwegen en havens werden eeuwenlang met de hand uitgebaggerd, gebruikmakend van zeer eenvoudige gereedschappen. Wat als we dat opnieuw zouden (moeten) doen? Menskracht is de meest duurzame energiebron die er bestaat. Hoeveel mensen hebben we nodig om de vaarwegen en havens open te houden met alleen maar spierkracht? Waar halen we die mensen vandaan? En kunnen we technologie ontwikkelen die door mensen aangedreven baggerwerkzaamheden efficiënter maakt? Smets en De Decker onderzoeken deze vragen in Friesland.

 

Human Powerplant/ Baggerkolonie Friesland in de tentoonstelling Bestemming Drachten 2018 in De Sluisfabriek, 28 juni tot en met 7 oktober 2018.

Foto: Vika Ushkanova

 

Baggerkolonie Friesland

Smets en De Decker organiseerden een workshop baggeren met de hand op 24 mei 2018. Samen met Drachtsters werd op het Gaastereiland een natuurlijke haven met de hand uitgebaggerd, daarbij gebruikmakend van oude types, zelfgemaakte gereedschappen. Doel was om zo te onderzoeken welke baggertechnieken het beste werken, en hoe lang het duurt om met de hand een kubieke meter slib naar boven te halen. Op basis van de gegevens die tijdens de workshop werden verzamelen, kan worden berekend hoeveel mensen er nodig zijn om de provincie, en het hele land met alleen maar menskracht uit te baggeren.

Vanaf 28 juni tot en met 7 oktober 2018 is in De Sluisfabriek, als onderdeel van de tentoonstelling Bestemming Drachten 2018 een weergave van het onderzoek naar Baggerkolonie Friesland/ de Human Power Plant te bezoeken. Daarbij kun je zelf testen hoeveel energie jouw spieren opwekken èn wordt een prototype voor een baggerboot op spierkracht gepresenteerd.

Bekijk hier het filmpje dat Kreftich, leerbedrijf van ROC Friese Poort maakte van de workshop!

 

 

 

 

Over Melle Smets

Melle Smets (1975) richt zich met zijn werk op het creëren van nieuwe ontmoetingsplekken in de openbare ruimte. Daarbij gaat hij uit van bestaande sociale structuren en lokale gebruiken. Deze relaties met de leefomgeving vormen in zijn ogen het fundament voor identiteitsvorming, eigenaarschap en gemeenschapsgevoel.

Zoals een ‘archeoloog van het heden’ onderzoekt en interpreteert Smets de maatschappij door het hedendaagse landschap te bestuderen. Dit doet hij door ‘hard kijken’ expedities te organiseren waarin hij op zoek gaat naar nieuwe vestigingsvormen in het nieuwe Nederland.

www.mellesmets.nl